O przemyskich Żydach mówiono w Archiwum Państwowym [zdjęcia]
W ramach Międzynarodowych Obchodów Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Archiwum Państwowym w Przemyślu odbyła się sesja naukowa „Historia i kultura Żydów przemyskich naszym wspólnym dziedzictwem”. Swoje prelekcje wygłosili: dyrektor Archiwum Anna Nowak, prof. Wacław Wierzbieniec, Dawid Ringler z Izraela i Joanna Potaczek.
W ramach sesji naukowej, która odbyła się w minioną środę w Archiwum Państwowym w Przemyślu wygłoszono cztery prelekcje. Prof. W.Wierzbieniec mówił o dziejach i kulturze przemyskich Żydów w historiografii. Według spisu ludności z 1931 r., Przemyśl zamieszkiwało 17 tys. 300 Żydów.
Właśnie tutaj, osadnictwo żydowskie było bardzo wczesne w stosunku do innych rejonów. Tutaj też, w Przemyślu powstała najwcześniej silna Gmina Żydowska, która oddziaływała na inne miejscowości, takiej jak Jarosław, Rzeszów. – zaznaczył prof. Wierzbieniec.
Wystąpienie dyrektor placówki Anny Nowak dotyczyło spraw związanych z wkładem osób narodowości żydowskiej w życie gospodarcze miasta.
Przez wiele lat nie mówiło się o tym, a Żydów w Przemyślu było dosyć sporo. Prowadzili oni tutaj różnego rodzaju przedsięwzięcia gospodarcze, byli rzemieślnikami, mieli zakłady produkcyjne, budowali kamienice. Zatem ten ich wkład warto dostrzec i warto o tym powiedzieć. Znamy wszyscy doskonale ich zaangażowanie w różne usługi, było tutaj bardzo dużo piekarzy, krawców. – powiedziała dyrektor Anna Nowak.
Dawid Ringler opowiadał o historii swojej przemysko-dynowskiej rodziny. Jego nazwisko zaznaczyło się w tej działalności rzemieślniczej w Przemyślu, w okresie międzywojennym. Joanna Potaczek w swoim wystąpieniu nawiązała do kwestii ratowania Żydów podczas wojny poprzez historię Stefani i Heleny Podgórskich.
Dla tegorocznych obchodów przyjęto taką formułę aby mówić nie tylko o tym dramacie, tragedii mordowania Żydów, ale także o tym jak oni tutaj z nami żyli, o tych normalnych czasach, codzienności bez wojny, kiedy każdy chciał zwyczajnie żyć i z tego życia jak najbardziej korzystać. – dodała A.Nowak.
Bardzo rozpowszechnione są ostatnio badania genealogiczne, ale właśnie to od wielu lat prym wiodą w nich osoby narodowości żydowskiej rozsiane po całym świecie, które bezpośrednio lub też przy pomocy innych osób szukają w Archiwum w Przemyślu swoich przodków i korzeni.
Najstarsze dokumenty znajdujące się w przemyskim Archiwum, dotyczące Żydów w Przemyślu pochodzą z XV w. Z tego okresu pochodzą właśnie dokumenty cechów rzemieślniczych, w których pojawiają się informacje o Żydach.
Anna Fortuna
