O „Gwieździe Przemyśla” i bohaterskim księdzu-żołnierzu

18 maja 2019

W ubiegły piątek (17 maja 2019) prezes Bogusława Pieczyńska, w obecności grupy członków Towarzystwa z Pocztem Sztandarowym i w asyście przemyskich harcerzy, odznaczyła repliką „Gwiazdy Przemyśla” cztery kolejne pomniki nagrobne uczestników walk o polskość Przemyśla. Na polskim cmentarzu wojskowym były to nagrobki Tadeusza Dobrowolskiego, Tadeusza Chmielewskiego i Zygmunta Piątkiewicza, a na Cmentarzu Głównym – nagrobek Michała Celińskiego.

W tym samym dniu Towarzystwo Przyjaciół Przemyśla i Regionu uhonorowało ks. płk Józefa Panasia konferencją popularno-naukową w Miejskiej Bibliotece Publicznej. Sylwetkę kapłana-żołnierza, bohaterskiego żołnierza legionów i uczestnika walk o Przemyśl, przybliżyli licznie zebranym słuchaczom dwaj znani przemyscy historycy: dr Lucjan Fac i dr Grzegorz Szopa. Wśród słuchaczy obecne były m.in. przybyłe z Odrzykonia osoby spokrewnione z ks. Panasiem.

„Gwiazda Przemyśla” – to jedno z pierwszych odznaczeń II RP, które przyznawano uczestnikom walk o polskość Przemyśla i Ziemi Przemyskiej w wojnie polsko-ukraińskiej z lat 1918-1919. Z ponad dziewięciu tysięcy odznaczonych, Towarzystwo Przyjaciół Przemyśla i Regionu wraz z Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej ustaliło do tej pory nazwiska ponad 8 tysięcy żołnierzy. Było to możliwe dzięki informacjom zebranym z archiwów i od rodzin. Towarzystwo podjęło ambitny plan dodatkowego uhonorowania bohaterów tych walk i od ponad roku do ich pomników nagrobnych uroczyście przytwierdza repliki „Gwiazdy Przemyśla”. Uhonorowano już w ten sposób m.in. nagrobki Orląt Przemyskich w Przemyślu i nagrobek Zdzisława Tarkowskiego w Jaćmierzu. Dodatkowo Towarzystwo przygotowuje książkę „Odznaczeni Gwiazdą Przemyśla”.

Jednym z obrońców Przemyśla był m.in. ks. płk Józef Panaś, rodem z Odrzykonia, który w Przemyślu ukończył gimnazjum i Wyższe Seminarium Duchowne. Po latach walk w ramach II Brygady Legionów w roli kapelana i zarazem żołnierza, trafił do Przemyśla, gdzie został głównym organizatorem obrony Zasania przed siłami ukraińskimi, które 4 listopada 1918 roku zajęły prawobrzeżną część miasta. Po przybyciu odsieczy z Krakowa, planował wraz majorem Stachiewiczem i kapitanem Matczyńskim odbicie śródmieścia i w dniach 11-12 listopada wziął czynny udział w zwycięskiej walce o Przemyśl. Za wkład w obronę polskości Przemyśla został odznaczony m.in. orderem Virtuti Militari.

Towarzystwo Przyjaciół Przemyśla i Regionu zaplanowało odsłonięcie 8 września br. na Cmentarzu Wojskowym w Przemyślu obelisku poświęconego osobie ks. płk Józefa Panasia. W najbliższych miesiącach członkowie Towarzystwa wybiorą się do Odrzykonia aby tamtejszy symboliczny nagrobek bohatera, torturowanego i zamordowanego w kwietniu 1940 roku we Lwowie przez NKWD, odznaczyć repliką „Gwiazdy Przemyśla”.

Tekst i zdjęcia – JB