Blog o Przemyślu i okolicach

W dniach 18 i 19 października br., na Cmentarzu Głównym i Zasańskim
w Przemyślu Towarzystwo Przyjaciół Przemyśla i Regionu, w ramach Projektu „Za walkę o niepodległość Ziemi Przemyskiej – odznaczeni Gwiazdą Przemyśla” uhonorowało 18 nagrobków osób odznaczonych repliką tegoż odznaczenia.

Prawo do otrzymania „Gwiazdy Przemyśla” posiadały zarówno osoby wojskowej, jak i cywilne, które brały udział w obronie Przemyśla od 1 XI – 31 XII 1918 r. oraz w obronie Ziemi Przemyskiej od 11 XI 1918- 16 V 1919 r. Poprzez „udział” rozumiano nie tylko walkę z bronią w ręku, ale także „wszelką pracę obywatelską, techniczną, sanitarną lub dla bezpieczeństwa publicznego”.

Aby uzyskać odznakę należało złożyć tzw. kartę uwierzytelniającą z podpisami
2 świadków lub zaświadczenie potwierdzające udział w walkach o Przemyśl lub Ziemię Przemyską, wystawione przez dowódcę danej jednostki, ewentualnie w przypadku osoby cywilnej przez władze samorządowe, organizacje społeczne. Uznawano także prośby indywidualne, nawet pośmiertne rodzin.

„Gwiazda Przemyśla” wykonana została ze srebrzonego tombaku, oksydowana, w kształcie sześcioramiennej gwiazdy, na którą nałożono wieniec z liści wawrzynu. Na górnym ramieniu Gwiazdy Przemyśla umieszczono koronę z herbem Przemyśla, w środku wieńca panoramę miasta, a w dolnej jej części jest podwójna wstęga z napisem OBROŃCOM PRZEMYŚLA. Z kolei między wstęgami czterolistna tabliczka z datami 11 XI 1918 – 16 V 1919. Na rewersie Odznaki bity był numer nadania i nazwisko wykonawcy : E.M.UNGER- LWÓW.

Odznaka noszona była na dziurce drugiego guzika licząc od kołnierza munduru, na jasnoczerwonej wstążce z kremowymi brzegami (kolory Ziemi Przemyskiej). Należy podkreślić, że pierwszym obrońcom Przemyśla, walczącym od 1- 11 XI 1918 r. dodatkowo do wstążki dodano gwiazdkę z dwoma mieczami, a na legitymacji dopisywano – I obrona.
Pomimo, że w obronie Przemyśla i Ziemi Przemyskiej brało udział ok. 17 000 osób to przyznano tylko ok. 9300 odznak. Dodatkowo nadano także odznaki honorowe wybitnym osobom, zasłużonym dla obrony Przemyśla i Ziemi Przemyskiej. Otrzymali je: Marszałek Józef Piłsudski, gen. Julian Stachiewicz, gen. Władysław Sikorski, hr. Aleksander Skarbek, gen. Józef Haller. „Gwiazdę Przemyśla” nadano również Lwowskiej Chorągwi Harcerzy w 1936 roku, gdyż działalność Kapituły zakończyła się z wybuchem II wojny światowej.

Ze względów finansowych Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Przemyśla i Regionu postanowił na 2018 rok wybrać nagrobki 18 osób odznaczonych w pierwszej serii (za I obronę Przemyśla), czyli z ponad 1000 osób i to różnych profesji, tj. telefonistkę, nauczycielkę, harcerkę, oficera WP, ucznia gimnazjum i abiturienta, podrzędnika kolei, torowego, montera elektrowni, adwokata, maszynistę, oficjała pocztowego i ślusarza blokowego.
Na Cmentarzu Głównym nagrobki: Ziemiańskiego Mieczysława Ryszarda, Hołówki Władysława, Frankowskiego Stanisława, Gazdowicza Władysława, Tarnawskiego Leonarda, Dobrzańskiego Józefa, Kossowskiej Izydory, Ogonowskiego Tomasza, Kozłowskiego Jan, Karszniewicz Marii, Kisielówny Marii, Wojtusiaka Wilhelma Jana, Kobierzyńskiej Zofii. Natomiast na Cmentarzu Zasańskim nagrobki: Jasińskiego Jana, Kończy Franciszka Adama, Kostki Wilhelma Stanisława, Główki Teodora oraz Moskalewicza Marcina.

Spotkania te, w pięknej, jesiennej scenerii przemyskich nekropolii wywołały wiele łez wzruszeń i były nie tylko dla dzieci i młodzieży, ale i dla ogółu uczestników piękną, niezapomnianą „żywą” lekcją historii regionalnej.

fot. Jan Gazdowicz

no images were found