Blog o Przemyślu i okolicach

Jutro jest Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Dla każdego Polaka jest ona, a przynajmniej powinna być, obok Orła Białego, największą świecką świętością. Czy jednak wszystko o niej wiemy? Poniżej publikujemy małe vademecum o polskiej fladze.

Skąd wzięły się barwy biało-czerwone na polskiej fladze?

Biel w latach średniowiecza była utożsamiana ze srebrem, ponieważ pochodziła od orła, który w herbie był właśnie srebrny. Oznacza czystość i niepokalanie. Czerwień, a raczej karmazyn to kolor królewski który wiązał się z takimi cnotami jak waleczność i odwagę. Te dwie barwy połączył po raz pierwszy, próbujący zjednoczyć ziemie polskie, król Przemysł II, umieszczając orła na czerwonym proporcu. Takie proporce reprezentowały polskie rycerstwo
w trakcie bitwy pod Grunwaldem.

Do kiedy funkcjonowała ta wersja flagi?

Od drugiej połowy XVI w Polska i Litwa stanowiły jedno państwo Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Jej flaga była trójkolorowa czerwono – biało – czerwona. Znajdował się na niej czterodzielny herb Rzeczypospolitej: na dwóch polach znajdował się biały orzeł w koronie, a na dwóch pozostałych litewska Pogoń.

Od kiedy funkcjonują dwie barwy: biel i czerwień?

Po wybuchu Powstania Listopadowego, 7 lutego 1831 r. Sejm Królestwa Polskiego ustanowił kolory biały i czerwony barwami wszystkich Polaków. Odbyło się to pod burzliwych dyskusjach; mało brakowało a trzecią barwą narodową byłby kolor niebieski. Do końca XIX w polscy patrioci i powstańcy styczniowi używali różnych form flagi. Wśród nich były chorągwie także flagi trójkolorowe. Biało czerwona flaga w świadomości Polaków wyryła się dość późno, bo pod koniec XIX wieku. Flaga w formie, jaką znamy funkcjonuje dopiero od 1919 r. już po odzyskaniu niepodległości. Od tego czasu przechodziła dwie zmiany odcienia koloru czerwonego.

Czy flagę mogę wieszać, kiedy mam na to ochotę?

Tak, dziś flagę może wieszać każdy i kiedykolwiek. Możemy to jednak robić tylko we właściwy sposób, wskazany w przepisach. Za znieważenie flagi grozi nawet kara więzienia. W poprzednim ustroju obywatel mógł wywiesić flagę wyłącznie w święta państwowe, kiedy indziej było to zakazane. Chciano tym samym zablokować niekontrolowane wybuchy patriotycznych demonstracji w święta nie uznawane przez PRL-owskie władze, np. 3-go Maja lub 11 Listopada.

Co w takim razie zrobić ze zniszczoną flagą?

Zużytej i zniszczonej flagi nie wolno wyrzucać do kosza. Taką flagę należy spalić. Wcześniej należy ją rozciąć, aby rozdzielić barwy. Zniszczenia flagi nie wolno nam jednak uczynić publicznie.

W jaki sposób wywieszać polską flagę?

Jeśli wieszamy flagę poziomo, to zawsze z białym pasem na górze. Jeśli wieszamy ją pionowo, biały pas powinien znajdować się z lewej strony dla patrzącego. Jeżeli flaga wisi na maszcie umieszczona na ruchomym poprzecznym pręcie, biały pas musi zawsze przy maszcie.
Jeśli flaga wisi w towarzystwie flag innych państw, w sytuacji gdy jest ich liczba parzysta powinna być umieszczona jako pierwsza od lewej. Jeśli liczba flag jest nieparzysta, polska flaga znajduje się po środku.
Flaga jako znak i symbol Rzeczypospolitej Polskiej wisząca na masztach urzędów, powinna być przez cały czas widoczna. Tak, więc powinna być w nocy oświetlona, w innym przypadku powinno się ją zdjąć przed zmrokiem  i wywiesić z powrotem o świcie. W rzeczywistości mało kto się do tego zwyczaju stosuje. Wiele innych zwyczajów związanych z flagą w Polsce zanika. Na przykład zasada mówiąca, że flaga na siedzibie Prezydenta RP powinna wisieć, tylko kiedy głowa państwa jest w niej obecna. Jak dotąd żaden prezydent się do niej nie zastosował.
Jeśli kładziemy flagę na trumnie, to tak aby biały kolor był nad sercem zmarłego. Flaga nie może dotykać podłogi lub ziemi.

Flaga z orłem?

Niektórzy z nas wieszają na flagę z wizerunkiem orła. Jest to błąd. W Polsce stosuje się flagę biało – czerwoną, bez żadnych dodatków. Flagę państwową z godłem stosują placówki dyplomatyczne, porty lotniska oraz wojsko poza granicami kraju. Jest także wieszana przez polskie okręty, jako bandera. Jej modyfikacją jest bandera wojenna, różniąca się od cywilnej kształtem. Na jej końcu znajdują się dwa trójkątne języki schodzące się na środku flagi. Przed rozbiorami banderą wojenną był wizerunek białego orła na czerwonym tle, polskie statki cywilne wywieszały czerwoną flagę z ramieniem trzymającym pałasz.

Czy można na fladze umieszczać napisy np… „Polska”?

Umieszczanie napisów na fladze, które nie powodują znieważenia polskich barw, nie jest zabronione, jednak pamiętajmy że takie płótno nie jest już flagą Polski. Nie mniej powinniśmy się powstrzymać od umieszczania się na fladze obcych symboli oraz napisów. Nigdy nie wiemy czy taki nadruk nie będzie odebrany jako obraźliwy.

Dlaczego Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej obchodzony jest 2 maja?

2 maja 1945 r. żołnierze polscy wywiesili biało czerwoną flagę na kolumnie Siegessäule w Berlinie. Zrządzeniem losu nastąpiło to w dzień poprzedzający święto ustanowienia Konstytucji 3 Maja, które przez 45 lat istnienia PRL-u było zniesione, a wszelkie obchody zakazane. Tego właśnie dnia zdejmowano flagi, wywieszane dzień wcześniej z okazji święta pracy. 2 maja to także Dzień Polonii za Granicą

Piotr Gdula